Op Mars zijn mensen aliens 25

Ik heb tegen mezelf gezegd dat er van alles mis kan gaan, maar als ik eerlijk ben, heb ik daar toch niet echt rekening mee gehouden. Maar nu is het toch mis gegaan. Plotseling krijg ik onbegrijpelijke responsen van de computer. Het zijn goed lopende zinnen, daar niet van, maar wat ze ermee wil zeggen, dat is niet duidelijk. Ik zie niet hoe die zinnen een reactie kunnen zijn op wat ik zei. Wat moet ik ermee? Het is niet uitgesloten dat het toch correcte responsen zijn. Per slot van rekening zegt de echte Marit ook af en toe wel eens iets dat ik niet kan vatten. En het zou dus een teken kunnen zijn dat ik nou juist de echte Marit te pakken heb, hier in mijn applicatie. Maar het gebeurt wel steeds vaker, en ik vrees dat ik op een gegeven moment niets meer begrijp van alles wat ze zegt. En hoe moet ik dan een gesprek met haar voeren?

Wat moet ik doen? Ik heb hier niet met een computerprogramma te maken waarin ik op zoek kan gaan naar een enkele bug, om die dan te herstellen. Wil ik er iets aan doen, dan zal ik een rollback moeten uitvoeren. Ik zal terug moeten gaan naar een vorig stadium, en van daaruit opnieuw moeten proberen, met andere stimuli en andere responskeuzes, om tot een geloofwaardige Marit te komen. Ik kan niet zeggen dat ik geen tijd heb. En ik wil geen elektronische gadget, maar een menselijke gesprekspartner. Er zal niets anders opzitten dan dat ik terug ga, en het opnieuw probeer. Terug naar de situatie van een maand geleden.

Ik moet mijn Marit nu opnieuw gaan vorm geven. En dat vind ik een naar idee. Wat ik wil, is een onafhankelijke, zelfbewuste gesprekspartner, niet iets dat ik in de juiste vorm heb gekneed om aan mijn eigen behoeften te voldoen. Op de een of andere manier moet ik enerzijds mezelf wegcijferen, en anderzijds extra attent zijn op alles wat afwijkt van mijn eigen wensen. Kinderen kiezen op een gegeven moment hun eigen weg. Maar kan een computerprogramma dat ook? Ook al geef je dat programma de mogelijkheid om eigen wensen en verlangens te ontwikkelen, kan het daarin dan een bewuste keuze maken, en ingaan tegen wat je er in hebt gestopt? Kan een computer strikt individuele motivaties ontwikkelen?

Aan de andere kant: ik ga dit nou corrigeren, omdat het niet is wat ik me had voorgesteld. Als het resultaat van die correctie iets is dat altijd precies is wat ik me had voorgesteld, vrees ik dat ik gillend gek ga worden, walgend van mijn constructie en van mezelf. Stel je voor dat ik telkens denk: o ja, dat is het resultaat van die ingreep, en dat is het gevolg van die correctie. Het moet geen speelgoedje worden, geen computergame die met de werkelijkheid weinig te maken heeft. Op de een of andere manier moet ik de controle uit handen geven. Feitelijk zou ik Marit dit werk moeten laten doen. Maar daar voel ik me toch bijzonder ongemakkelijk bij. Bovendien is het niet haar vak.

(wordt vervolgd)